Publiczna Szkoła Podstawowa

Ocenianie z geografii dla klasy 5

Wymagania na poszczególne oceny
na ocenę dopuszczającą	na ocenę dostateczną	na ocenę dobrą	na ocenę bardzo dobrą	na ocenę celującą
1. Mapa Polski
Uczeń: wyjaśnia znaczenie terminów: mapa, skala, legenda mapywymienia elementy mapywyjaśnia znaczenie terminów: wysokość bezwzględna, wysokość względnaodczytuje wysokość bezwzględną obiektów na mapie poziomicowejpodaje nazwy barw stosowanych na mapach hipsometrycznychwymienia różne rodzaje mapodczytuje informacje z planu miasta	Uczeń: odczytuje za pomocą legendy znaki kartograficzne na mapiestosuje legendę mapy do odczytania informacjiodczytuje skalę mapyrozróżnia rodzaje skalioblicza wysokość względną na podstawie wysokości bezwzględnej odczytanej z mapy odczytuje informacje z mapy poziomicowej i mapy hipsometrycznejwyszukuje w atlasie przykłady map: ogólnogeograficznej, krajobrazowej, turystycznej i planu miasta	Uczeń: rozróżnia na mapie znaki punktowe, liniowe i powierzchniowerysuje podziałkę liniowąwyjaśnia, dlaczego każda mapa ma skalęoblicza odległość na mapie wzdłuż linii prostej za pomocą skali liczbowejwyjaśnia, jak powstaje mapa poziomicowawyjaśnia różnicę między obszarem nizinnym, wyżynnym a obszarem górskimwyjaśnia różnicę między mapą ogólnogeograficzną a mapą krajobrazowąprzedstawia sposoby orientowania mapy w terenie	Uczeń: dobiera odpowiednią mapę w celu uzyskania określonych informacji geograficznychprzekształca skalę liczbową na mianowaną i podziałkę liniowąoblicza odległość w terenie za pomocą skali liczbowejoblicza odległość w terenie za pomocą podziałki liniowejoblicza długość trasy złożonej z odcinków za pomocą skali liczbowejrozpoznaje przedstawione na mapach poziomicowych formy terenurozpoznaje formy ukształtowania powierzchni na mapie hipsometrycznejomawia zastosowanie map cyfrowychpodaje różnice między mapą turystyczną a planem miasta	Uczeń: posługuje się planem miasta w tereniepodaje przykłady wykorzystania map o różnej treścianalizuje treść map przedstawiających ukształtowanie powierzchni Polskiczyta treść mapy lub planu najbliższego otoczenia szkoły, odnosząc je do obserwowanych w terenie elementów środowiska geograficznego projektuje i opisuje trasę wycieczki na podstawie mapy turystycznej lub planu miasta
2. Krajobrazy Polski
Uczeń: wyjaśnia znaczenie terminu krajobrazwymienia składniki krajobrazuwymienia elementy krajobrazu najbliższej okolicywymienia pasy rzeźby terenu Polskiwskazuje na mapie Wybrzeże Słowińskiewymienia elementy krajobrazu nadmorskiegowymienia główne miasta leżące na Wybrzeżu Słowińskimwymienia po jednym przykładzie rośliny i zwierzęcia charakterystycznych dla Wybrzeża Słowińskiegowskazuje na mapie Pojezierze Mazurskieodczytuje z mapy nazwy największych jezior na Pojezierzu Mazurskimwskazuje na mapie pas Nizin Środkowopolskich oraz Nizinę Mazowiecką wskazuje na mapie największe rzeki przecinające Nizinę Mazowieckąwskazuje na mapie największe miasta Niziny Mazowieckiej podaje nazwę parku narodowego leżącego w pobliżu Warszawyokreśla położenie Warszawy na mapie Polskiwymienia najważniejsze obiekty turystyczne Warszawywskazuje na mapie pas Wyżyn Polskich i Wyżynę Śląskąwskazuje na mapie największe miasta na Wyżynie Śląskiejwskazuje na mapie Polski Wyżynę Lubelskąwymienia gleby i główne uprawy Wyżyny Lubelskiejokreśla na podstawie mapy Polski położenie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiejpodaje nazwę parku narodowego leżącego na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiejpodaje nazwy zwierząt żyjących w jaskiniach na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiejokreśla na podstawie mapy położenie Tatrwskazuje na mapie Tatry Wysokie i Tatry Zachodnie	Uczeń: podaje różnicę między krajobrazem naturalnym a krajobrazem kulturowymokreśla położenie najbliższej okolicy na mapie Polskiprzedstawia główne cechy krajobrazu nadmorskiego na podstawie ilustracjiomawia cechy krajobrazu Pojezierza Mazurskiegowymienia atrakcje turystyczne Pojezierza Mazurskiegoprzedstawia cechy krajobrazu Niziny Mazowieckiejwymienia atrakcje turystyczne Niziny Mazowieckiejopisuje cechy krajobrazu wielkomiejskiegowymienia główne cechy krajobrazu miejsko-przemysłowego Wyżyny Śląskiejprzedstawia cechy krajobrazu rolniczego Wyżyny Lubelskiejomawia cechy krajobrazu Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej na podstawie ilustracjiwymienia dwa przykłady roślin charakterystycznych dla Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiejwskazuje na mapie najwyższe szczyty Tatrwymienia cechy krajobrazu wysokogórskiegoomawia cechy pogody w górachwymienia atrakcje turystyczne Tatr	Uczeń: charakteryzuje pasy rzeźby terenu w Polsceopisuje krajobraz najbliższej okolicy w odniesieniu do pasów rzeźby terenuopisuje wpływ wody i wiatru na nadmorski krajobrazprzedstawia sposoby gospodarowania w krajobrazie nadmorskimprzedstawia wpływ lądolodu na krajobraz pojezierzyomawia cechy krajobrazu przekształconego przez człowieka na Nizinie Mazowieckiejprzedstawia najważniejsze obiekty dziedzictwa kulturowego w stolicy omawia znaczenie węgla kamiennego na Wyżynie Śląskiejomawia na podstawie ilustracji powstawanie wąwozów lessowychcharakteryzuje czynniki wpływające na krajobraz rolniczy Wyżyny Lubelskiejcharakteryzuje na podstawie ilustracji rzeźbę krasową i formy krasowe Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiejopisuje na podstawie ilustracji piętra roślinności w Tatrach	Uczeń: dokonuje oceny krajobrazu najbliższego otoczenia szkoły pod względem jego ładu i estetyki zagospodarowaniaporównuje na podstawie mapy Polski i ilustracji rzeźbę terenu w poszczególnych pasach wyjaśnia na podstawie ilustracji, jak powstaje jezioro przybrzeżnewymienia obiekty dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego Wybrzeża Słowińskiego oraz wskazuje je na mapiewyjaśnia znaczenie turystyki na Wybrzeżu Słowińskimcharakteryzuje najważniejsze obiekty dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego na Nizinie Mazowieckiejopisuje zabudowę i sieć komunikacyjną Warszawyomawia atrakcje turystyczne na Szlaku Zabytków Techniki  opisuje za pomocą przykładów rolnictwo na Wyżynie Lubelskiejopisuje najważniejsze obiekty dziedzictwa kulturowego Wyżyny Lubelskiejcharakteryzuje na podstawie mapy atrakcje turystyczne Szlaku Orlich Gniazd przedstawia argumenty potwierdzające różnicę w krajobrazie Tatr Wysokich i Tatr Zachodnichopisuje dziedzictwo przyrodnicze Tatr	Uczeń: proponuje zmiany w zagospodarowaniu terenu najbliższej okolicyprezentuje projekt planu zagospodarowania terenu wokół szkołyprzygotowuje prezentację multimedialną na temat Wybrzeża Słowińskiego z uwzględnieniem elementów krajobrazu naturalnego i kulturowegoprzedstawia zróżnicowanie krajobrazu krain geograficznych w pasie pojezierzy na podstawie mapyanalizuje na podstawie dodatkowych źródeł informacji oraz map tematycznych warunki rozwoju rolnictwa na Nizinie Mazowieckiej planuje na podstawie planu miasta wycieczkę po Warszawie przedstawia pozytywne i negatywne zmiany w krajobrazie Wyżyny Śląskiej wynikające z działalności człowiekaanalizuje na podstawie dodatkowych źródeł informacji oraz map tematycznych warunki sprzyjające rozwojowi rolnictwa na Wyżynie Lubelskiej przedstawia historię zamków znajdujących się na Szlaku Orlich Gniazdwyjaśnia negatywny wpływ turystyki na środowisko Tatr
3. Lądy i oceany
Uczeń: wskazuje na globusie i mapie świata bieguny, równik, południk zerowy i 180o, półkule, zwrotniki i koła podbiegunowewymienia nazwy kontynentów i oceanów oraz wskazuje ich położenie na globusie i mapiewymienia największych podróżników biorących udział w odkryciach geograficznych	Uczeń: wyjaśnia, co to są siatka geograficzna i siatka kartograficznawskazuje główne kierunki geograficzne na globusieporównuje powierzchnię kontynentów i oceanów na podstawie diagramówwskazuje akweny morskie na trasach pierwszych wypraw geograficznych	Uczeń: podaje przyczyny odkryć geograficznychwskazuje na mapie wielkie formy ukształtowania powierzchni Ziemi i akweny morskie na trasie wyprawy geograficznej Marca Poloopisuje na podstawie mapy szlaki wypraw Ferdynanda Magellana i Krzysztofa Kolumba	Uczeń: określa na globusie i mapie położenie punktów, kontynentów i oceanów na kuli ziemskiej opisuje podróże odkrywcze w okresie od XVII w. do XX w.	Uczeń: oblicza różnicę wysokości między najwyższym szczytem na Ziemi a największą głębią w oceanachprzedstawia znaczenie odkryć geograficznych
4. Krajobrazy świata
Uczeń: wyjaśnia znaczenie terminu pogodawymienia składniki pogodywyjaśnia znaczenie terminu klimatwymienia na podstawie mapy tematycznej strefy klimatyczne Ziemiwymienia na podstawie ilustracji strefy krajobrazowe Ziemiwskazuje na mapie strefy wilgotnych lasów równikowych oraz lasów liściastych i mieszanych strefy umiarkowanej podaje nazwy warstw wilgotnego lasu równikowego i wskazuje te warstwy na ilustracji rozpoznaje rośliny i zwierzęta typowe dla lasów równikowych oraz lasów liściastych i mieszanych wyjaśnia znaczenie terminów: sawanna, step wskazuje na mapie strefy sawann i stepówwymienia gatunki roślin i zwierząt charakterystyczne dla sawann i stepówwyjaśnia znaczenie terminu pustyniawskazuje na mapie obszary występowania pustyń gorących i pustyń lodowychrozpoznaje rośliny i zwierzęta charakterystyczne dla pustyń gorących i pustyń lodowychwskazuje na mapie położenie strefy krajobrazów śródziemnomorskichwymienia na podstawie mapy państwa leżące nad Morzem Śródziemnymrozpoznaje rośliny i zwierzęta charakterystyczne dla strefy śródziemnomorskiejwymienia gatunki upraw charakterystycznych dla strefy śródziemnomorskiejwyjaśnia znaczenie terminów: tajga, tundra, wieloletnia zmarzlinawskazuje na mapie położenie stref tajgi i tundryrozpoznaje gatunki roślin i zwierząt charakterystyczne dla tajgi i tundrywskazuje na mapie Himalaje wymienia charakterystyczne dla Himalajów gatunki roślin i zwierząt	Uczeń: wyjaśnia różnicę między pogodą a klimatem odczytuje z klimatogramu temperaturę powietrza i wielkość opadów atmosferycznych w danym miesiącuwymienia typy klimatów w strefie umiarkowanej omawia na podstawie mapy stref klimatycznych i klimatogramów klimat strefy wilgotnych lasów równikowych oraz klimat strefy lasów liściastych i mieszanych omawia na podstawie ilustracji warstwową budowę lasów strefy umiarkowanej wyjaśnia znaczenie terminów: preria, pampaomawia charakterystyczne cechy klimatu stref sawann i stepówopisuje na podstawie ilustracji świat roślin i zwierząt pustyń gorących i pustyń lodowychwymienia cechy charakterystyczne klimatu śródziemnomorskiegowymienia obiekty turystyczne w basenie Morza Śródziemnegowymienia charakterystyczne cechy klimatu stref tajgi i tundrywskazuje na mapie położenie najwyższych łańcuchów górskich innych niż Himalaje charakteryzuje krajobraz wysokogórski w Himalajachopisuje świat roślin i zwierząt w Himalajach	Uczeń: wskazuje na mapie klimatycznej obszary o najwyższej oraz najniższej średniej rocznej temperaturze powietrzawskazuje na mapie klimatycznej obszary o największej i najmniejszej rocznej sumie opadówporównuje temperaturę powietrza i opady atmosferyczne w klimacie morskim i kontynentalnym wymienia kryteria wydzielania stref krajobrazowychprzedstawia na podstawie ilustracji układ stref krajobrazowych na półkuli północnej charakteryzuje warstwy wilgotnego lasu równikowego charakteryzuje na podstawie ilustracji krajobrazy sawann i stepów omawia klimat stref pustyń gorących i pustyń lodowych omawia rzeźbę terenu pustyń gorącychomawia cechy krajobrazu śródziemnomorskiegocharakteryzuje cechy krajobrazu tajgi i tundrycharakteryzuje na podstawie ilustracji piętra roślinne w Himalajach	Uczeń: oblicza średnią roczną temperaturę powietrzaoblicza różnicę między średnią temperatura powietrza w najcieplejszym miesiącu i najzimniejszym miesiącu rokuoblicza roczną sumę opadówprezentuje przykłady budownictwa, sposoby gospodarowania i zajęcia mieszkańców stref wilgotnych lasów równikowych oraz lasów liściastych i mieszanych porównuje cechy krajobrazu sawann i stepówomawia przykłady budownictwa i sposoby gospodarowania w strefach pustyń gorących i pustyń lodowychprezentuje przykłady budownictwa i sposoby gospodarowania w strefie śródziemnomorskiej porównuje budownictwo i życie mieszkańców stref tajgi i tundryanalizuje zmienność warunków klimatycznych w Himalajach i jej wpływ na życie ludności	Uczeń: przedstawia zróżnicowanie temperatury powietrza i opadów atmosferycznych na Ziemi na podstawie map tematycznych omawia wpływ człowieka na krajobrazy Ziemiporównuje wilgotne lasy równikowe z lasami liściastymi i mieszanymi strefy umiarkowanej pod względem klimatu, roślinności i świata zwierzątanalizuje strefy sawann i stepów pod względem położenia, warunków klimatycznych i głównych cech krajobrazuprzedstawia podobieństwa i różnice między krajobrazami pustyń gorących i pustyń lodowychopisuje na podstawie dodatkowych źródeł informacji zróżnicowanie przyrodnicze i kulturowe strefy śródziemnomorskiej porównuje rozmieszczenie stref krajobrazowych na Ziemi i pięter roślinności w górach

Ocenianie z geografii dla klasy 6

Wymagania na poszczególne oceny
na ocenę dopuszczającą	na ocenę dostateczną	na ocenę dobrą	na ocenę bardzo dobrą	na ocenę celującą
2	3	4	5	6
1. Współrzędne geograficzne
Uczeń: • wskazuje na mapie lub na globusie równik, południki 0° i 180° oraz półkule: południową, północną, wschodnią i zachodnią • podaje symbole oznaczające kierunki geograficzne • wyjaśnia, do czego służą współrzędne geograficzne	Uczeń: • wymienia cechy południków i równoleżników • podaje wartości południków i równoleżników w miarach kątowych • wyjaśnia znaczenie terminów: długość geograficzna, szerokość geograficzna • wyjaśnia znaczenie terminów: rozciągłość południkowa, rozciągłość równoleżnikowa	Uczeń: • odczytuje szerokość geograficzną i długość geograficzną wybranych punktów na globusie i mapie • odszukuje obiekty na mapie na podstawie podanych współrzędnych geograficznych	Uczeń: • określa położenie matematycznogeograficzne punktów i obszarów na mapie świata i mapie Europy • wyznacza współrzędne geograficzne na podstawie mapy drogowej • oblicza rozciągłość południkową i rozciągłość równoleżnikową wybranych obszarów na Ziemi • wyznacza współrzędne geograficzne punktu, w którym się znajduje, za pomocą aplikacji obsługującej mapy w smartfonie  lub komputerze	Uczeń: • wyznacza w terenie współrzędne geograficzne dowolnych punktów za pomocą mapy i odbiornika GPS
2. Ruchy Ziemi
Uczeń: • wymienia rodzaje ciał niebieskich znajdujących się w Układzie Słonecznym • wymienia planety Układu Słonecznego w kolejności od znajdującej się najbliżej Słońca do tej, która jest położona najdalej • wyjaśnia, na czym polega ruch obrotowy Ziemi • wyjaśnia znaczenie terminu górowanie Słońca • określa czas trwania ruchu obrotowego • demonstruje ruch obrotowy Ziemi przy użyciu modeli • wyjaśnia, na czym polega ruch obiegowy Ziemi • demonstruje ruch obiegowy Ziemi przy użyciu modeli • wymienia daty rozpoczęcia astronomicznych pór roku • wskazuje na globusie i mapie strefy oświetlenia Ziemi	Uczeń: • wyjaśnia znaczenie terminów: gwiazda, planeta, planetoida, meteor, meteoryt, kometa • podaje różnicę między gwiazdą a planetą • wymienia cechy ruchu obrotowego Ziemi • omawia występowanie dnia i nocy jako głównego następstwo ruchu obrotowego • podaje cechy ruchu obiegowego Ziemi • wymienia strefy oświetlenia Ziemi i wskazuje ich granice na mapie lub globusie	Uczeń: • rozpoznaje rodzaje ciał niebieskich przedstawionych na ilustracji • opisuje dzienną wędrówkę Słońca po niebie, posługując się ilustracją lub planszą • omawia wędrówkę Słońca po niebie w różnych porach roku na podstawie ilustracji • omawia przebieg linii zmiany daty • przedstawia zmiany w oświetleniu Ziemi w pierwszych dniach astronomicznych pór roku na podstawie ilustracji • wymienia następstwa ruchu obiegowego Ziemi • wyjaśnia, na jakiej podstawie wyróżnia się strefy oświetlenia Ziemi	Uczeń: • opisuje budowę Układu Słonecznego • wyjaśnia zależność między kątem padania promieni słonecznych a długością cienia gnomonu lub drzewa na podstawie ilustracji • określa różnicę między czasem strefowym a czasem słonecznym na kuli ziemskiej • wyjaśnia przyczyny występowania dnia polarnego i nocy polarnej • charakteryzuje strefy oświetlenia  Ziemi z uwzględnieniem kąta padania promieni słonecznych, czasu trwania dnia i nocy oraz występowania pór roku	Uczeń: • wyjaśnia związek między ruchem obrotowym Ziemi a takimi zjawiskami jak pozorna wędrówka Słońca po niebie, górowanie Słońca, występowanie dnia i nocy, dobowy rytm życia człowieka i przyrody, występowanie stref czasowych • określa czas strefowy na podstawie mapy stref czasowych • wykazuje związek między położeniem geograficznym obszaru a wysokością górowania Słońca • wykazuje związek między ruchem obiegowym Ziemi a strefami jej oświetlenia oraz strefowym zróżnicowaniem klimatów i krajobrazów na Ziemi
3. Środowisko przyrodnicze i ludność Europy
Uczeń: • określa położenie Europy na mapie świata • wymienia nazwy większych mórz, zatok, cieśnin i wysp Europy i wskazuje je na mapie • wskazuje przebieg umownej granicy między Europą a Azją • wymienia elementy krajobrazu Islandii na podstawie fotografii • wymienia strefy klimatyczne w Europie na podstawie mapy klimatycznej • wskazuje na mapie obszary w Europie o cechach klimatu morskiego i kontynentalnego • podaje liczbę państw Europy • wskazuje na mapie politycznej największe i najmniejsze państwa Europy • wymienia czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności Europy • wyjaśnia znaczenie terminu gęstość zaludnienia • wskazuje na mapie rozmieszczenia ludności obszary o dużej i małej gęstości zaludnienia • wymienia starzejące się kraje Europy • wskazuje Paryż i Londyn na mapie Europy	Uczeń: • omawia przebieg umownej granicy między Europą a Azją • wymienia czynniki decydujące o długości linii brzegowej Europy • wymienia największe krainy geograficzne Europy i wskazuje je na mapie • opisuje położenie geograficzne Islandii na podstawie mapy ogólnogeograficznej • wyjaśnia znaczenie terminów: wulkan, magma, erupcja, lawa, bazalt • przedstawia kryterium wyróżniania stref klimatycznych • omawia cechy wybranych typów i odmian klimatu Europy na podstawie klimatogramów • wymienia i wskazuje na mapie politycznej Europy państwa powstałe na przełomie lat 80. i 90. XX w. • omawia rozmieszczenie ludności w Europie na podstawie mapy rozmieszczenia ludności • przedstawia liczbę ludności Europy na tle liczby ludności pozostałych kontynentów na podstawie wykresów • wymienia przyczyny migracji Ludności • wymienia kraje imigracyjne i kraje emigracyjne w Europie • wymienia cechy krajobrazu wielkomiejskiego • wymienia i wskazuje na mapie największe miasta Europy i świata • porównuje miasta Europy z miastami świata na podstawie wykresów	Uczeń: • opisuje ukształtowanie powierzchni Europy na podstawie mapy ogólnogeograficznej • opisuje położenie Islandii względem płyt litosfery na podstawie mapy geologicznej  • wymienia przykłady obszarów występowania trzęsień ziemi i wybuchów wulkanów na świecie na podstawie mapy geologicznej i mapy ogólnogeograficznej • omawia czynniki wpływające na zróżnicowanie klimatyczne Europy na podstawie map klimatycznych • podaje różnice między strefami klimatycznymi, które znajdują się w Europie • charakteryzuje zmiany liczby ludności Europy • analizuje strukturę wieku i płci ludności na podstawie piramid wieku i płci ludności wybranych krajów Europy • przedstawia zalety i wady życia w wielkim mieście • omawia położenie i układ przestrzenny Londynu i Paryża na podstawie map	Uczeń: • porównuje ukształtowanie powierzchni wschodniej i zachodniej oraz północnej i południowej części Europy • wyjaśnia przyczyny występowania gejzerów na Islandii • omawia strefy klimatyczne w Europie i charakterystyczną dla nich roślinność na podstawie klimatogramów i fotografii • omawia wpływ prądów morskich na temperaturę powietrza w Europie • omawia wpływ ukształtowania powierzchni na klimat Europy • porównuje piramidy wieku i płci społeczeństw: młodego i starzejącego się • przedstawia korzyści i zagrożenia związane z migracjami ludności • porównuje Paryż i Londyn pod względem ich znaczenia na świecie	Uczeń: • wyjaśnia wpływ działalności lądolodu na ukształtowanie północnej części Europy na podstawie mapy i dodatkowych źródeł informacji • wyjaśnia wpływ położenia na granicy płyt litosfery na występowanie wulkanów i trzęsień ziemi na Islandii • wyjaśnia, dlaczego w Europie na tej samej szerokości geograficznej występują różne typy i odmiany klimatu • podaje zależności między strefami oświetlenia Ziemi a strefami klimatycznymi na podstawie ilustracji oraz map klimatycznych • przedstawia rolę Unii Europejskiej w przemianach społecznych i gospodarczych Europy • analizuje przyczyny i skutki starzenia się społeczeństw Europy • opisuje działania, które można podjąć, aby zmniejszyć tempo starzenia się społeczeństwa Europy • omawia przyczyny nielegalnej imigracji do Europy • ocenia skutki migracji ludności między państwami Europy oraz imigracji ludności z innych kontynentów • ocenia rolę i funkcje Paryża i Londynu jako wielkich metropolii
4. Gospodarka Europy
Uczeń: • wymienia zadania i funkcje rolnictwa • wyjaśnia znaczenie terminu plony • wymienia zadania i funkcje przemysłu • wymienia znane i cenione na świecie francuskie wyroby przemysłowe • podaje przykłady odnawialnych i nieodnawialnych źródeł energii na podstawie schematu • rozpoznaje typy elektrowni na podstawie fotografii • wymienia walory przyrodnicze Europy Południowej na podstawie mapy ogólnogeograficznej • wymienia atrakcje turystyczne w wybranych krajach Europy Południowej na podstawie mapy tematycznej i fotografii	Uczeń: • wymienia czynniki rozwoju przemysłu we Francji • podaje przykłady działów nowoczesnego przemysłu we Francji • wymienia czynniki wpływające na strukturę produkcji energii w Europie • podaje główne zalety i wady różnych typów elektrowni • omawia walory kulturowe Europy Południowej na podstawie fotografii • wymienia elementy infrastruktury turystycznej na podstawie fotografii oraz tekstów źródłowych	Uczeń: • wyjaśnia, czym się charakteryzuje nowoczesny przemysł we Francji • omawia zmiany w wykorzystaniu źródeł energii w Europie w XX i XXI w. na podstawie wykresu • omawia znaczenie turystyki w krajach Europy Południowej na podstawie wykresów dotyczących liczby turystów i wpływów z turystyki	Uczeń:• wyjaśnia znaczenie nowoczesnych usług we Francji na podstawie diagramów przedstawiających strukturę zatrudnienia według sektorów oraz strukturę wytwarzania PKB we Francji • charakteryzuje usługi turystyczne i transportowe we Francji • przedstawia zalety i wady  elektrowni jądrowych omawia skutki wykorzystania różnych źródeł energii dla środowiska geograficznego • omawia wpływ rozwoju turystyki na infrastrukturę turystyczną oraz strukturę zatrudnienia w krajach Europy Południowej	Uczeń: • omawia rolę i znaczenie nowoczesnego przemysłu i usług we Francji • analizuje wpływ warunków środowiska przyrodniczego w wybranych krajach Europy na wykorzystanie różnych źródeł energii
5. Sąsiedzi Polski
Uczeń: • wymienia główne działy przetwórstwa przemysłowego w Niemczech na podstawie diagramu kołowego • wskazuje na mapie Nadrenię Północną-Westfalię • wymienia walory przyrodnicze i kulturowe Czech i Słowacji • wymienia atrakcje turystyczne w Czechach i na Słowacji • wymienia walory przyrodnicze Litwy i Białorusi • przedstawia główne atrakcje turystyczne Litwy i Białorusi • omawia położenie geograficzne Ukrainy na podstawie mapy ogólnogeograficznej • wymienia surowce mineralne Ukrainy na podstawie mapy gospodarczej • wskazuje na mapie największe krainy geograficzne Rosji • wymienia surowce mineralne Rosji • wskazuje na mapie sąsiadów Polski • wymienia przykłady współpracy Polski z sąsiednimi krajami	Uczeń: • omawia znaczenie przemysłu w niemieckiej gospodarce • wymienia znane i cenione na świecie niemieckie wyroby przemysłowe • rozpoznaje obiekty z Listy światowego dziedzictwa UNESCO w Czechach i na Słowacji na ilustracjach • przedstawia atrakcje turystyczne Litwy i Białorusi na podstawie mapy tematycznej i fotografii • wymienia na podstawie mapy cechy środowiska przyrodniczego Ukrainy sprzyjające rozwojowi gospodarki • wskazuje na mapie obszary, nad którymi Ukraina utraciła kontrolę • podaje nazwy euroregionów na podstawie mapy	Uczeń: • omawia przyczyny zmian zapoczątkowanych w przemyśle w Niemczech w latach 60. XX w. • analizuje strukturę zatrudnienia w przemyśle w Niemczech na podstawie diagramu kołowego • charakteryzuje środowisko przyrodnicze Czech i Słowacji na podstawie mapy ogólnogeograficznej • omawia środowisko przyrodnicze Litwy i Białorusi na podstawie mapy ogólnogeograficznej • podaje czynniki wpływające na atrakcyjność turystyczną Litwy i Białorusi • podaje przyczyny zmniejszania się liczby ludności Ukrainy na podstawie wykresu i schematu • omawia cechy środowiska przyrodniczego Rosji na podstawie mapy ogólnogeograficznej • charakteryzuje relacje Polski z Rosją podstawie dodatkowych źródeł	Uczeń: • przedstawia główne kierunki zmian przemysłu w Nadrenii Północnej- -Westfalii na podstawie mapy i fotografii • charakteryzuje nowoczesne przetwórstwo przemysłowe w Nadrenii Północnej-Westfalii na podstawie mapy • porównuje cechy środowiska przyrodniczego Czech i Słowacji • opisuje przykłady atrakcji turystycznych Czech i Słowacji na podstawie fotografii • porównuje walory przyrodnicze Litwy i Białorusi na podstawie mapy ogólnogeograficznej i fotografii • podaje przyczyny konfliktów na Ukrainie • opisuje stosunki Polski z sąsiadami na podstawie dodatkowych źródeł	Uczeń: • omawia wpływ sektora kreatywnego na gospodarkę Nadrenii Północnej- -Westfalii • udowadnia, że Niemcy są światową potęgą gospodarczą na podstawie danych statystycznych oraz map gospodarczych • udowadnia, że Czechy i Słowacja to kraje atrakcyjne pod względem turystycznym • analizuje konsekwencje gospodarcze konfliktów na Ukrainie • charakteryzuje atrakcje turystyczne Ukrainy na podstawie dodatkowych źródeł oraz fotografii • uzasadnia potrzebę utrzymywania dobrych relacji z sąsiadami Polski • przygotowuje pracę (np. album, plakat, prezentację multimedialną) na temat inicjatyw zrealizowanych w najbliższym euroregionie na podstawie dodatkowych źródeł informacji

Ocenianie z geografii dla klasy 7

na ocenę dopuszczającą	na ocenę dostateczną	na ocenę dobrą	na ocenę bardzo dobrą	na ocenę celującą
1. Środowisko przyrodnicze Polski
Uczeń: podaje cechy położenia Polski w Europie na podstawie mapy ogólnogeograficznej podaje całkowitą powierzchnię Polski wymienia kraje sąsiadujące z Polską i wskazuje je na mapie wymienia najważniejsze wydarzenia z przeszłości geologicznej Polski wyjaśnia znaczenie terminów: plejstocen, holocen wyjaśnia znaczenie terminu rzeźba polodowcowa (glacjalna) wymienia formy terenu utworzone na obszarze Polski przez lądolód skandynawski wymienia pasy rzeźby terenu Polski i wskazuje je na mapie wymienia główne rodzaje skał wyjaśnia znaczenie terminów: ciśnienie atmosferyczne, niż baryczny, wyż baryczny wymienia cechy klimatu morskiego i klimatu kontynentalnego podaje nazwy mas powietrza napływających nad terytorium Polskiwymienia elementy klimatu wyjaśnia znaczenie terminu średnia dobowa temperatura powietrza wymienia czynniki, które warunkują zróżnicowanie temperatury powietrza i wielkość opadów w Polsce określa przeważający kierunek wiatrów w Polscewyjaśnia znaczenie terminu przepływwyjaśnia znaczenie terminów: źródło, rzeka główna, dopływ, system rzeczny, dorzecze, zlewisko, ujście deltowe, ujście lejkowatewskazuje na mapie główne rzeki Polski wyjaśnia znaczenie terminów: powódź, dolina rzeczna, koryto rzeczne, obszar zalewowy, sztuczny zbiornik wodny, retencja naturalna wymienia przyczyny powodzi w Polsce określa na podstawie mapy ogólnogeograficznej położenie Morza Bałtyckiego wskazuje na mapie Morza Bałtyckiego jego największe zatoki, wyspy i cieśninyomawia linię brzegową Bałtykupodaje główne cechy fizyczne Bałtyku wyjaśnia znaczenie terminów: gleba, czynniki glebotwórcze, poziomy glebowe wymienia typy gleb w Polsce wyjaśnia znaczenie terminu lesistość wymienia różne rodzaje lasów w Polsce wskazuje parki narodowe na mapie Polski	Uczeń: omawia cechy położenia Europy i Polski na podstawie mapy ogólnogeograficznejopisuje granicę między Europą a Azją na podstawie mapy ogólnogeograficznej Europy odczytuje szerokość geograficzną i długość geograficzną wybranych punktów na mapie Polski i Europywskazuje na mapie przebieg granic Polski omawia proces powstawania gór wymienia ruchy górotwórcze, które zachodziły w Europie i w Polsce wymienia i wskazuje na mapie ogólnogeograficznej góry fałdowe, zrębowe oraz wulkaniczne w Europie i w Polsce omawia zlodowacenia na obszarze Polski opisuje nizinne i górskie formy polodowcowe porównuje krzywą hipsograficzną Polski i Europy dokonuje podziału surowców mineralnych podaje cechy klimatu Polski podaje zróżnicowanie długości okresu wegetacyjnego w Polsce na podstawie mapy tematycznej rozpoznaje typy ujść rzecznych opisuje zjawisko powodzi wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Polski obszary zagrożone powodzią wskazuje na mapie Polski rozmieszczenie największych sztucznych zbiorników wodnych omawia wielkość i głębokość Bałtykucharakteryzuje temperaturę wód oraz zasolenie Bałtyku na tle innych mórz świata opisuje świat roślin i zwierząt Bałtykuopisuje wybrane typy gleb w Polsceprzedstawia na podstawie mapy tematycznej rozmieszczenie gleb na obszarze Polski omawia strukturę gatunkową lasów w Polsce podaje przykłady rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych i pomników przyrody na obszarze wybranego regionu charakteryzuje wybrane parki narodowe w Polsce	Uczeń: oblicza rozciągłość południkową oraz rozciągłość równoleżnikową Europy i Polskiopisuje dzieje Ziemiwyjaśnia, jak powstał węgiel kamiennycharakteryzuje na podstawie map geologicznych obszar Polski na tle struktur geologicznych Europy opisuje cechy różnych typów genetycznych gór przedstawia współczesne obszary występowania lodowców na Ziemi i wskazuje je na mapie ogólnogeograficznej świata charakteryzuje działalność rzeźbotwórczą lądolodu i lodowców górskich na obszarze Polski omawia na podstawie mapy ogólnogeograficznej cechy ukształtowania powierzchni Europy i Polski opisuje rozmieszczenie surowców mineralnych w Polsce na podstawie mapy tematycznej omawia warunki klimatyczne w Europie charakteryzuje czynniki kształtujące klimat w Polsce omawia wpływ głównych mas powietrza na klimat i pogodę w Polsceodczytuje wartości temperatury powietrza i wielkość opadów atmosferycznych z klimatogramówwyjaśnia, jak powstają najważniejsze wiatry lokalne w Polsce wyjaśnia, na czym polega asymetria dorzeczy Wisły i Odry opisuje na podstawie mapy cechy oraz walory Wisły i Odry wymienia czynniki sprzyjające powodziom w Polsce określa rolę przeciwpowodziową sztucznych zbiorników charakteryzuje i rozpoznaje typy wybrzeży Bałtyku omawia powstawanie glebywyróżnia najważniejsze cechy wybranych typów gleb na podstawie profili glebowych omawia funkcje lasów ocenia rolę parków narodowych w zachowaniu naturalnych walorów środowiska przyrodniczego	Uczeń: rozróżnia konsekwencje położenia geograficznego oraz politycznego Polskicharakteryzuje jednostki geologiczne Polskiwskazuje na mapach Europy i Polski obszary, na których występowały ruchy górotwórczeprzedstawia proces powstawania lodowcówwykazuje pasowość rzeźby terenu Polski przedstawia czynniki kształtujące rzeźbę powierzchni Polski rozpoznaje główne skały występujące na terenie Polski podaje przykłady gospodarczego wykorzystania surowców mineralnych w Polsce opisuje pogodę kształtowaną przez główne masy powietrza napływające nad teren Polski opisuje na podstawie map tematycznych rozkład temperatury powietrza oraz opadów atmosferycznych w Polsce wyszukuje i prezentuje informacje dotyczące zmian klimatu Polskiomawia ważniejsze typy jezior w Polsceprzedstawia metody ochrony przeciwpowodziowej omawia największe powodzie w Polsce i ich skutki omawia niszczącą i budującą działalność Bałtyku omawia procesy i czynniki glebotwórcze opisuje typy lasów w Polsce opisuje unikalne na skalę światową obiekty przyrodnicze objęte ochroną na terenie Polski	Uczeń: wykazuje konsekwencje rozciągłości południkowej i rozciągłości równoleżnikowej Polski i Europywykazuje zależność między występowaniem ruchów górotwórczych w Europie a współczesnym ukształtowaniem powierzchni Polski wykazuje zależność między występowaniem zlodowaceń w Europie a współczesnym ukształtowaniem powierzchni Polski opisuje wpływ wydobycia surowców mineralnych na środowisko przyrodnicze wykazuje wpływ zmienności pogody w Polsce na rolnictwo, transport i turystykę wyszukuje i prezentuje informacje z zakresu prognozowania pogodyocenia znaczenie gospodarcze rzek i jezior w Polsce omawia na wybranych przykładach wpływ wylesiania dorzeczy, regulacji koryt rzecznych, stanu wałów przeciwpowodziowych, zabudowy obszarów zalewowych i tworzenia sztucznych zbiorników wodnych na wezbrania oraz występowanie i skutki powodzi w Polsce wymienia główne źródła zanieczyszczeń Morza Bałtyckiego ocenia przydatność rolniczą różnych typów glebocenia przydatność przyrodniczą i gospodarczą lasów w Polsce podaje argumenty przemawiające za koniecznością zachowania walorów dziedzictwa przyrodniczego planuje wycieczkę do parku narodowego lub rezerwatu przyrody
2. Ludność i urbanizacja w Polsce
Uczeń: wymienia nazwy państw sąsiadujących z Polskąwskazuje na mapie administracyjnej Polski poszczególne województwa i ich stolice wyjaśnia znaczenie terminów: przyrost naturalny, współczynnik przyrostu naturalnego, wyż demograficzny, niż demograficzny wymienia na podstawie danych statystycznych państwa o różnym współczynniku przyrostu naturalnego w Europie wyjaśnia znaczenie terminów: piramida płci i wieku, średnia długość trwania życiaodczytuje dane dotyczące struktury płci i wieku oraz średniej długości trwania życia w Polsce na podstawie danych statystycznych wyjaśnia znaczenie terminu gęstość zaludnienia wymienia czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności w Polsce wyjaśnia znaczenie terminów: migracja, emigracja, imigracja, saldo migracji, przyrost rzeczywisty, współczynnik przyrostu rzeczywistego wyjaśnia znaczenie terminu migracje wewnętrzne wymienia przyczyny migracji wewnętrznych odczytuje dane dotyczące wielkości i kierunków emigracji z Polski wymienia główne skupiska Polonii wymienia mniejszości narodowe w Polsce wskazuje na mapie Polski regiony zamieszkiwane przez mniejszości narodowe wyjaśnia znaczenie terminów: struktura zatrudnienia, odczytuje z danych statystycznych wielkość zatrudnienia w poszczególnych sektorach gospodarki wyjaśnia znaczenie terminów: miasto, wskaźnik urbanizacji, aglomeracja monocentryczna, aglomeracja policentryczna (konurbacja) wymienia największe miasta Polski i wskazuje je na mapiewymienia funkcje miastodczytuje z danych statystycznych wskaźnik urbanizacji w Polsce i w wybranych krajach Europywymienia przyczyny migracji do stref podmiejskich wymienia przyczyny wyludniania się wsi oddalonych od dużych miast	Uczeń: wymienia przykłady terytoriów zależnych należących do państw europejskichprezentuje na podstawie danych statystycznych zmiany liczby ludności Polski po II wojnie światowej omawia na podstawie wykresu przyrost naturalny w Polsce w latach 1946–2018 omawia przestrzenne zróżnicowanie współczynnika przyrostu naturalnego w Polsce omawia na podstawie danych statystycznych średnią długość trwania życia Polaków na tle europejskich społeczeństwwyjaśnia, czym są ekonomiczne grupy wiekuwyjaśnia przyczyny zróżnicowania gęstości zaludnienia w Polsce omawia na podstawie mapy tematycznej przestrzenne zróżnicowanie gęstości zaludnienia w Polsce podaje najważniejsze cechy migracji wewnętrznych w Polsce wymienia główne przyczyny migracji zagranicznych w Polsce określa kierunki napływu imigrantów do Polski wskazuje na mapie województw podlaskiego i zachodniopomorskiego obszary o dużym wzroście liczby ludności charakteryzuje mniejszości narodowe, mniejszości etniczne i społeczności etniczne w Polsce podaje przyczyny rozwoju największych miast w Polsce podaje przykłady miast o różnych funkcjach w Polscewymienia typy zespołów miejskich w Polsce i podaje ich przykłady wskazuje różnice między aglomeracją monocentryczną a aglomeracją policentryczną omawia przyczyny migracji do stref podmiejskich	Uczeń: omawia zmiany na mapie politycznej Europy w drugiej połowie XX w. oblicza współczynnik przyrostu naturalnego podaje przyczyny zróżnicowania przyrostu naturalnego w Europie i w Polsce omawia czynniki wpływające na liczbę urodzeń w Polsce porównuje udział poszczególnych grup wiekowych ludności w Polsce na podstawie piramidy wieku i płci oblicza wskaźnik gęstości zaludnienia Polski opisuje na podstawie mapy cechy rozmieszczenia ludności w Polsceopisuje skutki migracji zagranicznych w Polsce porównuje przyrost rzeczywisty ludności w Polsce i w wybranych państwach Europy omawia przyczyny migracji wewnętrznych w Polsce wskazuje na mapie województw podlaskiego i zachodniopomorskiego gminy o dużym spadku liczby ludności analizuje współczynnik salda migracji na przykładzie województw zachodniopomorskiego i podlaskiego przedstawia strukturę narodowościową ludności Polski na tle struktury narodowościowej ludności w wybranych państwach europejskich określa na podstawie danych statystycznych różnice między strukturą zatrudnienia ludności w poszczególnych województwach charakteryzuje funkcje wybranych miast w Polsce omawia przyczyny rozwoju miast w Polsce porównuje wskaźnik urbanizacji w Polsce i wybranych krajach Europy analizuje rozmieszczenie oraz wielkość miast w Polsce omawia na podstawie map tematycznych zmiany liczby ludności w strefach podmiejskich Krakowa i Warszawy	Uczeń: omawia podział administracyjny Polskiomawia na podstawie danych statystycznych uwarunkowania przyrostu naturalnego w Polsce na tle Europy analizuje piramidę wieku i płci ludności Polskiomawia przyrodnicze i pozaprzyrodnicze czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności w wybranych państwach Europy i Polskioblicza przyrost rzeczywisty i współczynnik przyrostu rzeczywistego w Polsce charakteryzuje skutki migracji wewnętrznych w Polscewyjaśnia wpływ migracji na strukturę wieku ludności obszarów wiejskich omawia przyczyny rozmieszczenia mniejszości narodowych w Polsce przedstawia strukturę wyznaniową Polaków na tle innych państw Europy omawia strukturę zatrudnienia wg działów gospodarki w poszczególnych województwach analizuje wielkość miast w Polsce i ich rozmieszczenie wg grup wielkościowych omawia pozytywne i negatywne skutki urbanizacji omawia wpływ migracji do stref podmiejskich na przekształcenie struktury demograficznej okolic Krakowa i Warszawy określa zmiany w użytkowaniu i zagospodarowaniu stref podmiejskich na przykładzie Krakowa i Warszawy	Uczeń: analizuje na podstawie dostępnych źródeł ekonomiczne skutki utrzymywania się niskich lub ujemnych wartości współczynnika przyrostu naturalnego w krajach Europy i Polski analizuje konsekwencje starzenia się społeczeństwa europejskiego analizuje skutki nierównomiernego rozmieszczenia ludności w Polsce ocenia skutki migracji zagranicznych w Polsce i w Europie ukazuje na wybranych przykładach wpływ procesów migracyjnych na strukturę wieku i zmiany zaludnienia obszarów wiejskich omawia na podstawie dostępnych źródeł problemy mniejszości narodowych w Europie i w Polsceomawia na podstawie dostępnych źródeł zmiany zachodzące w procesie urbanizacji w Polsce po II wojnie światowejidentyfikuje na wybranych przykładach związki między rozwojem dużych miast a zmianami w użytkowaniu i zagospodarowaniu terenu, w stylu zabudowy oraz w strukturze demograficznej w strefach podmiejskich
3. Rolnictwo i przemysł Polski
Uczeń: wymienia funkcje rolnictwa wymienia przyrodnicze i pozaprzyrodnicze warunki rozwoju rolnictwa w Polsce wymienia na podstawie map tematycznych regiony rolnicze w Polsce wyjaśnia znaczenie terminów: plon, zbiór, areał wymienia główne uprawy w Polsce wskazuje na mapie główne obszary upraw w Polsce wyjaśnia znaczenie terminów: chów, pogłowie wymienia główne zwierzęta gospodarskie w Polsce wskazuje na mapie obszary chowu zwierząt gospodarskich dokonuje podziału przemysłu na sekcje i działy wymienia funkcje przemysłuwymienia podstawowe cechy gospodarki centralnie sterowanej i gospodarki rynkowej wymienia źródła energii wymienia typy elektrowni wskazuje na mapie największe elektrownie w Polscewymienia główne źródła energii w województwach pomorskim i łódzkim	Uczeń: opisuje warunki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa w Polsce prezentuje na podstawie danych statystycznych strukturę wielkościową gospodarstw rolnych w Polsce przedstawia znaczenie gospodarcze głównych upraw w Polsce prezentuje na podstawie danych statystycznych strukturę upraw w Polsce wymienia główne rejony warzywnictwa i sadownictwa w Polsce przedstawia znaczenie gospodarcze produkcji zwierzęcej w Polsce wymienia czynniki lokalizacji chowu bydła, trzody chlewnej i drobiu w Polsce omawia cechy polskiego przemysłu wymienia przyczyny zmian w strukturze przemysłu Polski omawia cechy gospodarki Polski przed 1989 rokiem i po nim lokalizuje na mapie Polski elektrownie cieplne, wodne i niekonwencjonalne opisuje wielkość produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnychpodaje przyczyny rozwoju energetyki wiatrowej i słonecznej w województwach pomorskim i łódzkim	Uczeń: przedstawia rolnictwo jako sektor gospodarki oraz jego rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju charakteryzuje regiony rolnicze o najkorzystniejszych warunkach do produkcji rolnej w Polsce przedstawia strukturę użytkowania ziemi w Polsce na tle innych krajów Europy prezentuje na podstawie danych statystycznych strukturę chowu zwierząt gospodarskich w Polsce przedstawia przemysł jako sektor gospodarki i jego rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju opisuje rozmieszczenie przemysłu w Polsce omawia strukturę zatrudnienia w konurbacji katowickiej i aglomeracji łódzkiej przed 1989 rokiem prezentuje na podstawie danych statystycznych strukturę produkcji energii elektrycznej w Polsce na tle wybranych krajów Europywyjaśnia wpływ warunków pozaprzyrodniczych na wykorzystanie OZE w województwach pomorskim i łódzkim	Uczeń: omawia poziom mechanizacji i chemizacji rolnictwa w Polsce charakteryzuje czynniki wpływające na rozmieszczenie upraw w Polsce porównuje produkcję roślinną w Polsce na tle produkcji w innych krajach Europy porównuje produkcję zwierzęcą w Polsce na tle produkcji w innych krajach Europy omawia rozwój przemysłu w Polsce po II wojnie światowej analizuje przyczyny i skutki restrukturyzacji polskiego przemysłuopisuje zmiany, które zaszły w strukturze produkcji po 1989 roku w konurbacji katowickiej i aglomeracji łódzkiej omawia na podstawie dostępnych źródeł zmiany zachodzące współcześnie w polskiej energetyce wymienia korzyści płynące z wykorzystania źródeł odnawialnych do produkcji energii analizuje dane statystyczne dotyczące liczby farm wiatrowych w Łódzkiem i Pomorskiem	Uczeń: przedstawia korzyści dla polskiego rolnictwa wynikające z członkostwa naszego kraju w Unii Europejskiej dokonuje na podstawie danych statystycznych analizy zmian pogłowia wybranych zwierząt gospodarskich w Polsce po 2000 roku i wyjaśnia ich przyczyny wykazuje na podstawie dostępnych źródeł wpływ przemian gospodarczych w Polsce po 1998 roku na zmiany struktury zatrudnienia w wybranych regionach krajuanalizuje na wybranych przykładach warunki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze sprzyjające produkcji energii ze źródeł odnawialnych i nieodnawialnych lub ograniczające tę produkcję oraz określa ich wpływ na rozwój energetyki
4. Usługi w Polsce
Uczeń: podaje przykłady różnych rodzajów usług w Polsce wyjaśnia znaczenie terminu komunikacja wyróżnia rodzaje transportu w Polsce wskazuje na mapie Polski porty morskie oraz lotnicze wyróżnia rodzaje łączności wyjaśnia znaczenie terminów: centra logistyczne, spedycjawyjaśnia znaczenie terminów: eksport, import, bilans handlu zagranicznego wymienia państwa będące głównymi partnerami handlowymi Polskiwyjaśnia znaczenie terminów: turystyka, walory turystyczne, infrastruktura turystyczna wymienia regiony turystyczne Polski i wskazuje je na mapiewymienia główne atrakcje turystyczne wybrzeża Bałtyku i Małopolski	Uczeń:omawia zróżnicowanie usług w Polsce omawia rodzaje transportu lądowego w Polsce omawia na podstawie map tematycznych gęstość dróg kołowych w Polsce omawia na podstawie mapy tematycznej gęstość sieci kolejowej w Polsce omawia na podstawie danych statystycznych stan morskiej floty transportowej w Polsce wymienia towary, które dominują w polskim handlu zagranicznymwymienia rodzaje usług, które rozwijają się dzięki wzrostowi ruchu turystycznego omawia czynniki rozwoju turystyki wymienia polskie obiekty znajdujące się na Liście światowego dziedzictwa UNESCO i wskazuje je na mapie	Uczeń: przedstawia usługi jako sektor gospodarki oraz ich rolę w rozwoju społeczno-gospodarczym kraju charakteryzuje udział poszczególnych rodzajów transportu w przewozach pasażerów i ładunków omawia ruch pasażerski w portach lotniczych Polski podaje przyczyny nierównomiernego dostępu do środków łączności na terenie Polskiprzedstawia przyczyny niskiego salda bilansu handlu zagranicznego w Polscecharakteryzuje polskie obiekty znajdujące się na Liście światowego dziedzictwa UNESCO charakteryzuje na przykładach walory turystyczne Polski wskazuje na mapie położenie głównych atrakcji wybrzeża Bałtyku i Małopolski	Uczeń: wyjaśnia przyczyny zróżnicowania sieci transportowej w Polsce prezentuje na podstawie dostępnych źródeł problemy polskiego transportu wodnego i lotniczego ocenia znaczenie handlu zagranicznego dla polskiej gospodarki analizuje na podstawie dostępnych źródeł wpływy z turystyki w Polsce i w wybranych krajach Europy ocenia na podstawie dostępnych źródeł atrakcyjność turystyczną wybranego regionu Polski analizuje dane statystyczne dotyczące ruchu turystycznego nad Morzem Bałtyckim i w Krakowie określa wpływ walorów przyrodniczych wybrzeża Bałtyku oraz dziedzictwa kulturowego Małopolski na rozwój turystyki na tych obszarach	Uczeń: identyfikuje związki między transportem morskim a lokalizacją inwestycji przemysłowych i usługowych na przykładzie Trójmiastapodaje przykłady sukcesów polskich firm na arenie międzynarodowej ocenia na podstawie dostępnych źródeł poziom rozwoju turystyki zagranicznej w Polsce na tle innych krajów Europy omawia na podstawie dostępnych źródeł zmiany, które zaszły w geograficznych kierunkach wymiany międzynarodowej Polski
5. Mój region i moja mała ojczyzna
Uczeń: wyjaśnia znaczenie terminu region wskazuje położenie swojego regionu na mapie ogólnogeograficznej Polski wymienia i wskazuje na mapie ogólnogeograficznej sąsiednie regiony wymienia najważniejsze walory przyrodnicze regionu wyjaśnia znaczenie terminu mała ojczyzna wskazuje na mapie ogólnogeograficznej Polski, na mapie topograficznej lub na planie miasta obszar małej ojczyzny przedstawia źródła informacji o małej ojczyźnie wymienia walory środowiska geograficznego małej ojczyzny	Uczeń: podaje główne cechy środowiska przyrodniczego regionu na podstawie map tematycznych wyróżnia najważniejsze cechy gospodarki regionu na podstawie danych statystycznych i map tematycznych określa obszar utożsamiany z własną małą ojczyzną jako symboliczną przestrzenią w wymiarze lokalnym rozpoznaje w terenie obiekty decydujące o atrakcyjności małej ojczyzny	Uczeń: wyjaśnia uwarunkowania zróżnicowania środowiska przyrodniczego w swoim regionie analizuje genezę rzeźby terenu swojego regionu prezentuje główne cechy gospodarki regionu opisuje walory środowiska geograficznego małej ojczyzny omawia historię małej ojczyzny na podstawie dostępnych źródeł	Uczeń: przedstawia w dowolnej formie (np. prezentacji multimedialnej, plakatu, wystawy fotograficznej) przyrodnicze i kulturowe walory swojego regionu prezentuje na podstawie informacji wyszukanych w różnych źródłach i w dowolnej formie (np. prezentacji multimedialnej, plakatu, wystawy fotograficznej) atrakcyjność osadniczą oraz gospodarczą małej ojczyzny jako miejsca zamieszkania i rozwoju określonej działalności gospodarczej	Uczeń: projektuje na podstawie wyszukanych informacji trasę wycieczki krajoznawczej po własnym regionie wykazuje na podstawie obserwacji terenowych przeprowadzonych w wybranym miejscu własnego regionu zależności między elementami środowiska geograficznego planuje wycieczkę po swojej małej ojczyźnie projektuje na podstawie własnych obserwacji terenowych działania służące zachowaniu walorów środowiska geograficznego (przyrodniczego i kulturowego) oraz poprawie warunków życia lokalnej społecznościpodaje przykłady osiągnięć Polaków w różnych dziedzinach życia społeczno- -gospodarczego na arenie międzynarodowej

Ocenianie z geografii dla klasy 8

na ocenę dopuszczającą	na ocenę dostateczną	na ocenę dobrą	na ocenę bardzo dobrą	na ocenę celującą
I. Azja
Uczeń: wskazuje na mapie położenie geograficzne Azji wymienia formy ukształtowania powierzchni Azjiwymienia strefy klimatyczne Azji na podstawie mapy klimatycznej wymienia największe rzeki Azjiwymienia strefy aktywności sejsmicznej w Azji na podstawie mapy geologicznej wyjaśnia znaczenie terminu wulkanizmodczytuje z mapy nazwy największych wulkanów w Azji wskazuje na mapie zasięg Ognistego Pierścienia Pacyfiku wymienia czynniki przyrodnicze wpływające na rozwój rolnictwa w Azjiwymienia główne uprawy w Azji na podstawie mapy gospodarczej określa cechy położenia Japonii na podstawie mapy ogólnogeograficznej wymienia cechy środowiska przyrodniczego Japoniiwymienia główne uprawy w Japoniiokreśla cechy położenia Chin na podstawie mapy ogólnogeograficznej lokalizuje na mapie ośrodki przemysłu zaawansowanych technologii w Chinachwymienia główne uprawy w Chinach i opisuje ich rozmieszczenie na podstawie mapy gospodarczej określa położenie geograficzne Indiiporównuje liczbę ludności Chin i Indii oraz odczytuje z wykresu ich prognozęwymienia największe aglomeracje Indii i wskazuje je na mapiewyjaśnia znaczenie terminu slamsywymienia główne rośliny uprawne w Indiach i wskazuje na mapie tematycznej regiony ich występowania wymienia surowce mineralne w Indiach i wskazuje na mapie regiony ich występowania określa położenie geograficzne Bliskiego Wschoduwymienia państwa leżące na Bliskim Wschodzie na podstawie mapy politycznej wskazuje na mapie miejsca konfliktów zbrojnych na Bliskim Wschodzie	Uczeń: opisuje linię brzegową Azji na podstawie mapy świata charakteryzuje zróżnicowanie środowiska geograficznego Azjiprzedstawia kontrasty w ukształtowaniu powierzchni terenu Azjiomawia czynniki klimatyczne kształtujące klimat Azjiomawia strefy roślinne Azjiomawia budowę wulkanu na podstawie ilustracjiwymienia typy wulkanów i podaje ich główne cechywskazuje na mapie obszary Azji o korzystnych i niekorzystnych warunkach do rozwoju rolnictwa wymienia czołówkę państw azjatyckich w światowych zbiorach roślin uprawnych na podstawie infografiki charakteryzuje ukształtowanie powierzchni Japoniiomawia strukturę zatrudnienia w Japonii na podstawie analizy danych statystycznych omawia warunki przyrodnicze rozwoju rolnictwa w Japoniiprzedstawia cechy rolnictwa Japonii na podstawie analizy danych statystycznych określa różnorodność cech środowiska geograficznego Chin na podstawie mapy tematycznej omawia czynniki przyrodnicze sprzyjające osadnictwu w Chinachprzedstawia nierównomierne rozmieszczenie ludności Chin na podstawie mapy gęstości zaludnienia omawia główne kierunki produkcji rolnej w Chinachomawia cechy środowiska geograficznego Półwyspu Indyjskiegopodaje przyczyny powstawania slamsów w Indiachomawia warunki uprawy roślin w Indiach na podstawie mapy tematycznej charakteryzuje indyjską Dolinę Krzemowąomawia cechy środowiska przyrodniczego Bliskiego Wschoduomawia wielkość zasobów ropy naftowej na świecie i na Bliskim Wschodzie na podstawie wykresu i mapy tematycznej przedstawia cele organizacji OPEC	Uczeń: omawia budowę geologiczną Azji na podstawie mapy tematycznej omawia cyrkulację monsunową i jej wpływ na klimat Azjicharakteryzuje kontrasty klimatyczne i roślinne w Azji na podstawie mapy tematycznej omawia czynniki wpływające na układ sieci rzecznej w Azjiomawia płytową budowę litosfery na podstawie map tematycznych wyjaśnia przyczyny występowania trzęsień ziemi i tsunami w Azjiopisuje przebieg trzęsienia ziemiomawia warunki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa w Azjiopisuje ekstremalne zjawiska klimatyczne i ich skutki w Japonii opisuje skutki występowania tajfunów na obszarze Japoniiomawia bariery utrudniające rozwój gospodarki Japoniiomawia znaczenie i rolę transportu w gospodarce Japoniiomawia cechy gospodarki Chinanalizuje wielkości PKB w Chinach na tle innych krajów świata na podstawie danych statystycznych charakteryzuje tradycyjne rolnictwo i warunki rozwoju rolnictwa Chinprzedstawia problemy demograficzne Indiiomawia system kastowy w Indiachprzedstawia zróżnicowanie indyjskiej edukacjianalizuje strukturę zatrudnienia i strukturę PKB Indii na podstawie wykresu charakteryzuje przetwórstwo przemysłowe Indiiomawia zróżnicowanie religijne na Bliskim Wschodzieomawia wpływ religii na życie muzułmanówprzedstawia znaczenie produkcji wyrobów z ropy naftowej w krajach Bliskiego Wschodu	Uczeń: analizuje azjatyckie rekordy dotyczące rzeźby terenu, linii brzegowej i hydrosfery na podstawie infografiki omawia powstawanie Himalajów i rowów oceanicznychprzedstawia sposoby zabezpieczania ludzi przed skutkami trzęsień ziemiomawia warunki klimatyczne w Azji wpływające na rytm uprawy ryżuomawia znaczenie uprawy ryżu dla krajów Azji Południowo-Wschodniej wykazuje związek między budową geologiczną a występowaniem wulkanów, trzęsień ziemi i tsunami w Japoniianalizuje źródła gospodarczego rozwoju Japoniicharakteryzuje cechy nowoczesnej gospodarki Japonii oraz rodzaje produkcji przemysłowejuzasadnia, że gospodarka Japonii należy do najnowocześniejszych na świecieprzedstawia problemy demograficzne i społeczne Chin z uwzględnieniem przyrostu naturalnego na podstawie analizy danych statystycznych omawia znaczenie nowoczesnych kolei w rozwoju gospodarczym Chinomawia kontrasty etniczne, językowe i religijne w Indiachcharakteryzuje cechy gospodarki Indii i możliwości ich rozwojuomawia znaczenie ropy naftowej w rozwoju ekonomicznym państw Bliskiego Wschoduomawia źródła konfliktów zbrojnych i terroryzmu na Bliskim Wschodzie	Uczeń: wyjaśnia, dlaczego na wschodnich wybrzeżach Azji występuje wiele wulkanówudowadnia słuszność stwierdzenia, że Azja to kontynent kontrastów geograficznychomawia wpływ budowy geologicznej na występowanie rowów tektonicznych, wulkanów, trzęsień ziemi i tsunamiocenia skutki trzęsień ziemi dla obszarów gęsto zaludnionychwyjaśnia na podstawie mapy ogólnogeograficznej i analizy danych statystycznych, dlaczego grunty orne mają niewielki udział w strukturze użytkowania ziemi w Azji wykazuje związki między cechami klimatu monsunowego a rytmem upraw i „kulturą ryżu” w Azji Południowo-Wschodniejocenia znaczenie warunków przyrodniczych i czynników społeczno-kulturowych w tworzeniu nowoczesnej gospodarki Japoniiomawia wpływ gospodarki Chin na gospodarkę światowąopisuje główne problemy indyjskiego społeczeństwa oraz przedstawia ich przyczynyanalizuje skutki występowania konfliktów zbrojnych na Bliskim Wschodzie
II. Afryka
Uczeń: określa położenie matematyczno- -geograficzne Afryki na podstawie mapy ogólnogeograficznej wymienia strefy klimatyczne Afrykiwymienia największe rzeki i jeziora Afrykiwymienia czynniki przyrodnicze wpływające na rozwój rolnictwa w Afrycewymienia główne uprawy w Afrycewymienia surowce mineralne Afryki na podstawie mapy gospodarczej wskazuje obszary występowania surowców mineralnych na terenie Afrykiwymienia atrakcyjne turystycznie państwa Afrykiwyjaśnia różnicę między głodem a niedożywieniemwymienia państwa w Afryce dotknięte głodem i niedożywieniem określa położenie geograficzne Keniiwymienia obiekty turystyczne na terenie Kenii	Uczeń: omawia cechy ukształtowania powierzchni Afrykiwymienia cechy różnych typów klimatu w Afryce na podstawie klimatogramów charakteryzuje sieć rzeczną i jeziora Afrykiomawia czynniki przyrodnicze i pozaprzyrodnicze rozwoju rolnictwa w Afrycecharakteryzuje znaczenie chowu zwierząt w krajach Afrykiprzedstawia zróżnicowanie PKB w różnych państwach Afryki na podstawie analizy danych statystycznych omawia przemysł wydobywczy w Afrycewskazuje państwa w Afryce dotknięte problemem głodu i niedożywienia na podstawie mapy tematycznej analizuje niedożywienie ludności w Afryce na podstawie wykresu przedstawia ruch turystyczny Kenii na podstawie analizy danych statystycznych	Uczeń: omawia wpływ czynników klimatotwórczych na klimat Afrykiomawia rozmieszczenie opadów atmosferycznych w Afryce na podstawie mapy klimatycznej omawia udział rolnictwa w strukturze zatrudnienia w wybranych państwach Afryki na podstawie wykresu omawia gospodarkę w strefie Saheluomawia cechy gospodarki krajów Afryki na podstawie analizy danych statystycznych przedstawia nowoczesne działy gospodarki Afrykiomawia rozwój i znaczenie usług w Afryceomawia przyczyny niedożywienia ludności w Afryceopisuje zmiany w poziomie niedożywienia ludności Afrykiwymienia obiekty w Kenii wpisane na listę dziedzictwa UNESCO opisuje walory kulturowe Kenii na podstawie wybranych źródeł informacji	Uczeń: omawia związek budowy geologicznej Afryki z powstawaniem rowów tektonicznychwyjaśnia cyrkulację powietrza w strefie międzyzwrotnikowejomawia przyczyny procesu pustynnienia w strefie Saheluprzedstawia czynniki ograniczające rozwój gospodarki w Afryceomawia skutki niedożywienia ludności w Afryceomawia bariery ograniczające rozwój turystyki w Afryceomawia walory przyrodnicze Kenii wpływające na rozwój turystyki	Uczeń: wyjaśnia istnienie strefowości klimatyczno-roślinno-glebowej w Afrycewyjaśnia związki między warunkami przyrodniczymi a możliwościami gospodarowania w strefie Saheluprzedstawia rolę chińskich inwestycji na kontynencie afrykańskimprzedstawia sposoby walki z głodem ludności Afryki określa związki między warunkami przyrodniczymi i kulturowymi a rozwojem turystyki na przykładzie Kenii
III. Ameryka Północna i Ameryka Południowa
Uczeń: określa położenie geograficzne Amerykiwymienia nazwy mórz i oceanów oblewających Amerykę Północną i Amerykę Południowąwymienia największe rzeki Ameryki i wskazuje je na mapie wyjaśnia znaczenie terminów: tornado, cyklon tropikalnywskazuje na mapie Aleję Tornadwymienia nazwy wybranych cyklonów tropikalnych w XXI wiekuokreśla położenie geograficzne Amazoniiomawia florę i faunę lasów równikowychpodaje liczbę ludności Ameryki Północnej i Ameryki Południowej na podstawie wykresu wymienia główne odmiany człowieka zamieszkujące Amerykęwyjaśnia znaczenie terminów: urbanizacja, wskaźnik urbanizacji, aglomeracja, megalopoliswymienia obszary słabo i gęsto zaludnione w Ameryce Północnej i Ameryce Południowej i wskazuje je na mapiewymienia największe miasta i aglomeracje Ameryki Północnej i Ameryki Południowej i wskazuje na mapieokreśla położenie geograficzne Stanów Zjednoczonychwyjaśnia znaczenie terminów: produkt światowy brutto, technopoliawymienia główne działy przemysłu w Stanach Zjednoczonychwymienia rodzaje usług wyspecjalizowanych w Stanach Zjednoczonych	Uczeń: wymienia nazwy państw leżących w Ameryce Północnej i Ameryce Południowejpodaje główne cechy ukształtowania powierzchni Amerykiwymienia strefy klimatyczne Amerykiomawia przyczyny powstawania tornad i cyklonów tropikalnychpodaje główne rejony występowania cyklonów tropikalnych i kierunki ich przemieszczania siępodaje cechy środowiska geograficznego Amazoniiomawia cechy klimatu Amazoniipodaje przyczyny zróżnicowania etnicznego i kulturowego Amerykiprzedstawia czynniki wpływające na rozmieszczenie ludności w Ameryce Północnej i Ameryce Południowejanalizuje liczbę ludności miejskiej w ogólnej liczbie ludności państw Ameryki na podstawie mapy tematycznej opisuje cechy położenia geograficznego Stanów Zjednoczonychwymienia czynniki wpływające na rozwój Doliny Krzemowejomawia strukturę użytkowania ziemi w Stanach Zjednoczonych na podstawie wykresu	Uczeń: charakteryzuje budowę geologiczną Amerykiomawia czynniki klimatyczne wpływające na klimat Amerykiporównuje strefy klimatyczne ze strefami roślinnymi w Amerycecharakteryzuje wody powierzchniowe Ameryki na podstawie mapy ogólnogeograficznej omawia mechanizm powstawania tornad i cyklonów tropikalnychpodaje przyczyny wysokich rocznych sum opadów atmosferycznych w Amazoniiopisuje piętrowość wilgotnych lasów równikowych w Amazoniiomawia wielkie migracje w historii zasiedlania Amerykiomawia zmiany liczby ludności w Ameryce na przestrzeni lat na podstawie wykresuomawia rozwój miast Ameryki na podstawie wybranych źródeł podaje przykłady megalopolis w Ameryce i wskazuje je na mapie podaje przyczyny powstawania slamsów w wielkich miastach na przykładzie Ameryki Południowejomawia znaczenie przemysłu i jego kluczowe działy w Stanach Zjednoczonychomawia cechy rolnictwa Stanów Zjednoczonych	Uczeń: wykazuje związek ukształtowania powierzchni z budową geologiczną w Ameryceomawia związek stref klimatycznych ze strefami roślinnymi w Ameryceprzedstawia skutki występowania tornad i cyklonów tropikalnych w Ameryceomawia ekologiczne następstwa wylesiania Amazoniipodaje kierunki gospodarczego wykorzystania Amazoniiprzedstawia sytuację rdzennej ludności w Ameryceprzedstawia negatywne skutki urbanizacji w Ameryceokreśla cechy megalopolis w Ameryce Północnejcharakteryzuje wybrane wskaźniki rozwoju gospodarczego Stanów Zjednoczonychomawia znaczenie usług wyspecjalizowanych w gospodarce Stanów Zjednoczonych	Uczeń: przedstawia cechy ukształtowania powierzchni Ameryki Północnej  i Ameryki Południowej na podstawie map przedstawia sposoby ochrony przed nadchodzącym cyklonem na podstawie wybranych źródeł informacji przedstawia działania człowieka mające na celu ochronę walorów przyrodniczych Amazoniiopisuje problemy ludności mieszkających w slamsach na podstawie materiałów źródłowych ocenia wpływ przemysłu zaawansowanych technologii na rozwój gospodarki Stanów Zjednoczonychocenia rolę Stanów Zjednoczonych w gospodarce światowej na podstawie analizy danych statystycznych
IV. Australia i Oceania
Uczeń: określa położenie geograficzne Australii i Oceaniiwymienia największe pustynie Australii na podstawie mapy wyjaśnia znaczenie terminu basen artezyjskiwymienia endemity w Australii oraz na wyspach Oceanii przedstawia liczbę ludności i gęstość zaludnienia w Australii na podstawie mapy tematycznej i analizy danych statystycznych wymienia największe miasta Australii oraz wskazuje je na mapie	Uczeń: charakteryzuje środowisko przyrodnicze Australii i Oceaniicharakteryzuje ukształtowanie powierzchni Australiiwymienia strefy klimatyczne w Australiicharakteryzuje wody powierzchniowe Australiiomawia czynniki przyrodnicze wpływające na rozmieszczenie ludności w Australiiomawia występowanie surowców mineralnych w Australii na podstawie mapy tematycznej	Uczeń: wymienia cechy charakterystyczne poszczególnych typów klimatu w Australii na podstawie klimatogramów omawia strefowość roślinną w Australii na podstawie mapy tematycznej omawia bariery utrudniające zamieszkanie Australiicharakteryzuje rdzennych mieszkańców Australiiomawia cechy rolnictwa Australii na tle warunków przyrodniczychprzedstawia znaczenie turystyki w rozwoju gospodarki Australii i Oceanii	Uczeń: wyjaśnia wpływ położenia Australii na klimatomawia zasoby wód artezyjskich i ich rolę w gospodarce Australiiwyjaśnia, dlaczego Australia jest atrakcyjna dla imigrantówomawia znaczenie przetwórstwa przemysłowego i przemysłu zaawansowanych technologii w rozwoju Australii	Uczeń: wykazuje zależność między klimatem a zasobami wód powierzchniowych w Australiiwykazuje zależność pomiędzy rozmieszczeniem ludności a warunkami naturalnymi występującymi w Australiiokreśla główne cechy gospodarki Australii na tle warunków przyrodniczych
V. Obszary okołobiegunowe
Uczeń: określa położenie geograficzne obszarów okołobiegunowychwyjaśnia znaczenie terminów: góra lodowa, pak lodowy, lądolód, lodowce szelfowewymienia gatunki roślin i zwierząt na obszarach Arktyki i Antarktyki	Uczeń: wymienia cechy środowiska przyrodniczego obszarów okołobiegunowychcharakteryzuje klimat Arktyki i Antarktykiwymienia zagrożenia środowiska przyrodniczego obszarów polarnych	Uczeń: opisuje zjawisko dnia polarnego i nocy polarnej na obszarach okołobiegunowychcharakteryzuje ludy zamieszkujące Arktykę oraz warunki ich życia	Uczeń: porównuje środowisko przyrodnicze Arktyki i Antarktyki wyjaśnia, dlaczego Antarktyda jest największą pustynią lodowąomawia status prawny Antarktydy	Uczeń: omawia skutki zmian klimatu w środowisku geograficznym obszarów polarnych