“Dzieci ulicy” to debiutancka powieść Janusza Korczaka, która początkowo została opublikowana w gazecie w 17 odcinkach. Książka została wydana w roku, w którym ukazała się w prasie (1901 r.). Przez lata nie była ponownie wydawana i nieco zatraciła się w pamięci czytelników i historyków literatury. Mimo pewnych niedoskonałości warsztatowych, które są obecne, nie można zapomnieć, że opisuje ona niezwykły fragment ówczesnej rzeczywistości.
Narrator towarzyszy bohaterom – dzieciom warszawskiej ulicy – w ich życiowej podróży. Razem z nimi zagłębia się w zaułki Powiśla, penetruje brzegi Wisły, przestępcze rejony Pragi, obserwuje ich w pracy i zabawie, komentuje wybory życiowe lub, dokładniej mówiąc, brak możliwości ich dokonania. Przeznaczenie dzieci ulicy jest często przesądzone – głód, bicie, praca ponad siły, alkohol, prostytucja, więzienie – i trudno jest się uwolnić z tego błędnego kręgu, zwłaszcza zważywszy na społeczną obojętność. Niemniej jednak, dzięki minimalnemu wysiłkowi nielicznych społeczników (hrabia Zarucki i jego siostra Irena) oraz wsparciu środowiska, niektórym udaje się to osiągnąć (Antek, Mania), podczas gdy inni, pomimo swoich osobistych walorów, są skazani na porażkę (Józiek Bzik).
Powieść Korczaka jest interesująca nie tylko ze względów historycznych czy socjologicznych. Wiernie przedstawia realia warszawskiej ulicy, co wymagało dbałości językowej. Bohaterowie posługują się warszawską gwarami, nieobcy jest im język przestępczy – potoczny polski dziewiętnastego wieku, wzbogacony rusycyzmami, zwrotami zaczerpniętymi z języka niemieckiego i jidysz, a także francuskimi wtrętami. To zdecydowanie jeden z najcenniejszych skarbów przekazanych przez Korczaka przyszłym pokoleniom.
Oto tekst powieści (Książkę można też pobrać w formacie epub na czytniki: link):